Burung Enggang atau Burung Rangkong (bahasa Inggris: Hornbill) adalah  sejenis burung yang mempunyai paruh berbentuk tanduk sapi tetapi tanpa  lingkaran. Biasanya paruhnya itu berwarna terang. Nama ilmiahnya  "Buceros" merujuk pada bentuk paruh, dan memiliki arti "tanduk sapi"  dalam Bahasa Yunani.
Burung Enggang tergolong dalam kelompok  Bucerotidae yang termasuk 57 spesies. Sembilan spesies daripadanya  berasal endemik di bagian selatan Afrika. Makanannya terutama  buah-buahan juga kadal, kelelawar, tikus, ular dan berbagai jenis  serangga.
Ciri-ciri
Ketika waktunya mengeram, enggang  betina bertelur sampai enam biji telur putih terkurung di dalam kurungan  sarang, dibuat antara lain dari kotoran dan kulit buah. Hanya terdapat  satu bukaan kecil yang cukup untuk burung jantan mengulurkan makanan  kepada anak burung dan burung enggang betina.
Apabila anak burung  dan burung betina tidak lagi muat dalam sarang, burung betina akan  memecahkan sarang untuk keluar dan membangun lagi dinding tersebut, dan  kedua burung dewasa akan mencari makanan bagi anak-anak burung. Dalam  sebagian spesies, anak-anak burung itu sendiri membangun kembali dinding  yang pecah itu tanpa bantuan burung dewasa.
Sebagai Lambang  Budaya
Dalam budaya Kalimantan, burung enggang (tingan) merupakan  simbol "Alam Atas" yaitu alam kedewataan yang bersifat "maskulin". Di  Pulau Kalimantan, burung enggang sakti dipakai sebagai lambang daerah  atau simbol organisasi seperti di lambang negeri Sarawak, lambang  provinsi Kalimantan Tengah, simbol Universitas Lambung Mangkurat dan  sebagainya. Burung enggang diwujudkan dalam bentuk ukiran pada Budaya  Dayak, sedangkan dalam budaya Banjar, burung enggang diukir dalam bentuk  tersamar (didistilir) karena Budaya Banjar tumbuh di bawah pengaruh  agama Islam yang melarang adanya ukiran makhluk bernyawa.
Burung  Enggang yang disamarkan wujudnya dipakai sebagai Tatah Hujung Pilis pada  Rumah Banjar.
Daftar Spesies dalam Urutan Taksonomis
Ini  adalah daftar Enggang, ditampilkan berdasarkan urutan taksonomis.
Subfamili  Bucerotinae
* Genus Tropicranus (terkadang dimasukkan ke  dalam Tockus)
o Enggang Jambul-putih Tropicranus  albocristatus
* Genus Tockus
o Enggang Kerdil  Hitam Tockus hartlaubi
o Engang Kerdil Berparuh-merah  Tockus camurus
o Enggang Monteiro Tockus monteiri
o Enggang Berparuh-merah Tockus erythrorhynchus
o  Enggang Berparuh-kuning Tockus flavirostris
o Enggang  Berparuh-kuning Selatan Tockus leucomelas
o Enggang Jackson  Tockus jacksoni
o Enggang Von der Decken Tockus deckeni
o Enggang Bermahkota Tockus alboterminatus
o  Enggang Bradfield Tockus bradfieldi
o Enggang Afrika Tockus  fasciatus
o Enggang Hemprich Tockus hemprichii
o Enggang Kelabu Afrika Tockus nasutus
* Genus Ocyceros
o Enggang Kelabu Malabar Ocyceros griseus
o  Enggang Kelabu Ceylon Ocyceros gingalensis
o Enggang Kelabu  India Ocyceros birostris
* Genus Anthracoceros
o  Enggang Tangling Anthracoceros coronatus
o Kangkareng  Perut-putih/Burung Kelingking Anthracoceros albirostris
o  Kangkareng Hitam/Enggang Gatal Birah/Burung Kekek Anthracoceros  malayanus (hampir terancam)
o Enggang Palawan Anthracoceros  marchei (rentan)
o Enggang Sulu Anthracoceros montani  (terancam kritis)
* Genus Buceros
o Enggang  Cula/Rangkong Badak/Burung Tahun-tahun Buceros rhinoceros
o  Enggang Papan/Rangkong Papan Buceros bicornis (hampir terancam)
o Enggang Kemerahan Buceros hydrocorax (hampir terancam)
* Genus Rhinoplax (terkadang dimasukkan ke dalam Buceros)
o Enggang Gading/Rangkong Gading/Enggang Terbang Mentua Rhinoplax vigil  (hampir terancam)
* Genus Anorrhinus
o Enggang  Cokelat Austen Anorrhinus austeni (hampir terancam)
o  Enggang Cokelat Tickell Anorrhinus tickelli (hampir terancam)
o Enggang Klihingan/Enggang Konde/Julang Jambul Abu-abu/Burung  Arau/Burung Belukar Anorrhinus galeritus
* Genus Penelopides
o Enggang Luzon Penelopides manillae
o Enggang  Mindoro Penelopides mindorensis
o Enggang Tariktik  Penelopides panini
o Enggang Samar Penelopides samarensis
o Enggang Mindanao Penelopides affinis
o  Kangkareng Sulawesi/Rangkong Sulawesi Penelopides exarhatus
*  Genus Berenicornis (terkadang dimasukkan ke dalam Aceros)
o  Enggang Jambul/Enggang Jambul Putih Berenicornis comatus
*  Genus Aceros
o Enggang Berleher-kemerahan Aceros nipalensis  (rentan)
o Julang Jambul Hitam/Enggang Berkedut Aceros  corrugatus (hampir terancam)
o Aceros leucocephalus (hampir  terancam)
o Aceros waldeni (terancam kritis)
o  Julang Sulawesi/Rangkong Buton/Burung Tahun/Burung Halo Aceros cassidix
* Genus Rhyticeros (terkadang dimasukkan ke dalam Aceros)
o Julang Emas/Julang Mas/Enggang Musim/Enggang Gunung Rhyticeros  undulatus
o Enggang Narcondam Rhyticeros narcondami  (rentan)
o Julang Sumba/Goanggali/Nggokgokka/Rangkong Sumba  Rhyticeros everetti (rentan)
o Rangkong Dompet Rhyticeros  subruficollis (rentan)
o Rangkong Dompet Rhyticeros  plicatus
* Genus Bycanistes (terkadang dimasukkan ke dalam  Ceratogymna).
o Enggang Penerompet Bycanistes bucinator
o Bycanistes fistulator
o Enggang  Berpipi-keperakan Bycanistes brevis
o Bycanistes  subcylindricus
o Enggang Berpipi-cokelat Bycanistes  cylindricus
o Enggang Berpaha-putih Bycanistes albotibialis
* Genus Ceratogymna
o Ceratogymna atrata
o  Ceratogymna elata (hampir terancam)
Subfamili Bucorvinae
* Genus Bucorvus
o Enggang Tanah Abyssinia Bucorvus  abyssinicus
o Enggang Tanah Selatan Bucorvus leadbeateri
Tidak ada komentar:
Posting Komentar